جمعه، بهمن ۲۷، ۱۳۸۵

داس تيز آسمان

روش هاي رؤيت هلال ماه نو







امروزه علاوه بر رصدهاي معمول آماتورها ، نوعي رصد وجود دارد كه به عنوان يك مسابقة رسمي جهاني بين آماتورهاي سراسر عالم از آن ياد مي شود و درست همچون مسابقات ورزشي ، ركورد شكني در آن وجود دارد و علاوه بر اين – براي مسلمانان نيز دربردارنده يك مسالة شرعي است و آن شروع و پايان ماه هاي قمري و ارتباط آن با اعمال ديني است .
بي گمان متوجه اين رصد شده ايد . رصد هلال هاي ماه نو و رؤيت آن .
امروزه از ديدگاه تئوري و نيز عملي ، مباحث و فعاليت هاي بسيار دقيقي در اين مورد وجود دارد كه ما در اينجا تنها به مرور بخشي از اين مسائل مي پردازيم . به عبارتي تنها در آن حد كه شما را در اين راه قرار دهيم . انشاء ا ... در آينده به شكلي مناسب و دقيق به اين موضوع خواهيم پرداخت .
اما رصد هلال هاي ماه نو چه ويژگي هايي دارند كه با رصد آن ها مانند يك مسابقه برخورد مي شود و ركورد مي گيرند ؟
شايد مهم ترين ويژگي اين نوع رصد كه آن را ويژه و جذاب مي سازد دشواري آن است، به عبارتي ديگر هنگامي كه ماه در حالت ابتدايي ( يا به اصطلاح ماه نو ) است ، كمي فاصله زاويه اي ماه و خورشيد ، روشنايي آسمان و نيز باريكي هلال ماه كه گاهي مثل يك تار مو ديده مي شود ، همه از عواملي هستند كه رصد ماه را مشكل و گاهي حتي ناممكن مي سازد . موارد فوق مشكلات و دردسرهايي هستند كه يك رصد كننده هلال هاي ماه نو پيش رو دارد . اما از ويژگي هاي يك رصد كننده و اخترشناس آماتور و صبور ، حوصله و دقت فراوان اوست بنابراين شما نيز با در نظر گرفتن شرايط پنج گانه زير و روش هاي هشت گانه ثبت رصد هلال هاي ماه نو كه در ادامه اين بحث مي آيد و نيز با مطالعات و رصدهاي جدي تر و كاملتر مي توانيد به اين مسابقة جهاني وارد شويد و ضمن اينكه مهارت هاي رصدي – نجومي خود را مي آزماييد ، ساير رقباي جهاني را نيز به مبارزه فرامي خوانيد







اين نوع رصد شايد به نظر كار چندان سختي نباشد اما عواملي دركارند كه اين كار را بسيار دشوار مي كنند .
اين عوامل مثبت يا منفي عبارت اند از :
1- مدت زمان گذشت از مقارنه(ماه نو) : هرچه زمان بيشتري از مقارنه( ماه نو يا New Moon) بگذرد ، جدايي ماه از خورشيد بيشتر مي شود و كار رصد هلال ماه آسانترخواهد شد .
2- زمان غروب خورشيد : پس از عبور ماه از مقارنه ، خورشيد هرچه ديرتر غروب كند بهتر است ، زيرا مدت زمان گذشت از مقارنه افزايش مي يابد ( به عبارت ديگر هرچه بيشتر به سمت مناطق غربي كره زمين برويم وضعيت رصدي هم بهتر مي شود ) .
3- زمان غروب ماه : پس از غروب خورشيد ، هرچه ماه ديرتر غروب كند احتمال مشاهده اش بيشتر است ( چرا كه هم زمان بيشتري براي جست وجو خواهيم داشت و هم آسمان تاريكتر مي شود ) . اين كميت به ميل ماه و عرض جغرافيايي ناظر وابسته است .
4- موقعيت ماه در مدارش به دور زمين : اگر هنگام مقارنه ، ماه در حضيض مداري خود باشد موقعيت رصدي بهتر است ، زيرا سرعت حركت ماه بيشتر مي شود و در مدت زمان كمتر ، فاصله بيشتري از خورشيد مي گيرد و فاصله زاويه اي ( نخستين عامل ) بيشتر مي شود .
5- سرعت تاريك شدن آسمان : هرچه خورشيد سريع تر به ارتفاع ˚6 – (6 درجه زير افق ) برسد ، آسمان سريعتر تاريك مي شود و وضعيت رصدي بهتر مي شود(زماني كه ميل خورشيد بيشتر است).
6- مكان و شرايط : نواحي كوهستاني براي اين رصدها بسيار عالي است ، زيرا غبار هوا كمتر است و خط ديد از بخش هاي رقيق تر جو عبور مي كند و اين ، مناسب ترين وضعيت است . اگر در شهرها به رصد مي پردازيد ، سعي كنيد بيشتر به سمت غرب برويد ( تا نور مسافت كمتري را از ميان غبارهاي شهري گذر كند ) .
اكنون با در نظر گرفتن اين عوامل ، به روش رصد هلال نور مي پردازيم :
براي رصد هلال ماه نو سمت غرب آسمان و خصوصاً اطراف خورشيد را با دقت نگاه كنيد . داشتن يك دوربين دوچشمي سبك ( كه لرزش ها را كم بكند ) و با بزرگنمايي نه چندان زياد ضروري است . استفاده از تلسكوپ را هم فعلاً فراموش كنيد . مراقب ابرهاي نازك رشته اي باشيد شايد به سادگي شمار را فريب بدهند .
صبر كنيد ارتفاع خورشيد كم شود و آسمان اندكي تيره شود . مناسب ترين حالت اين است كه قبل از زمان رصد ، موقعيت هلال ماه نو را با استفاده از نرم افزارهاي كامپيوتري معلوم كنيد و در موقع رصد ، تنها بخش كوچكي از آسمان را كاوش كنيد .
صبر و حوصله و دقت زياد به خرج دهيد و وقتي هلال ماه نو را ديديد ( و پس از فروكش كردن احساسات و هيجانات ناشي از اين رصد خارق العاده ) به سرعت دست به كار ثبت رصد شويد ، فرصت چنداني نداريد .
ثبت رصد هلال هاي نو :
براي ثبت رصد هلال هاي نو موارد زير را حتماً بايد در نظر داشته باشيد :
1- زمان مشاهدة هلال
2- زمان محو شدن هلال يا غروب ماه
3- اندازه گيري سمت و ارتفاع ماه
4- روشني هلال ( دسته بندي روشني از « بسيار كم نور » تا « بسيار روشن » ) .
5- رنگ هلال ( سفيد ، سفيد متمايل به زرد و زرد از رنگ هاي ممكن است ) .
6- پيوستگي ( اگر هلال ماه بريده ، بريده باشد از نظر رصدي مهم است ) .
7- اندازة كمان : اندازة كمان اندازه گيري مي شود و معمولاً كمتر از 180 درجه است .
براي بدست آوردن اندازة كمان ، از تقسيم عمق كاسه بر قطر كاسه ، و محاسبة رابطه اندازة كمان هلال را به دست آوريد.







هلال قطر كاسه / عمق كاسه =a


اندازه كمان = 4 Arctan(2a)



8 – زاويه هلال با افق

هیچ نظری موجود نیست: